Akıllı / Elektronik Sayaç Nedir?

Teknoloji gelişirken elektrik sayaçları da bu gelişime ayak uyduruyor ve mekanik sayaçların yerini akıllı elektronik sayaçlar alıyor! Yeni mevzuat ile birlikte eski tip sayaçlardan akıllı sayaçlara geçiş de hızlanmaya başladı. Peki bu yeni akıllı elektronik sayaçların avantajları nelerdir? Neden akıllı sayaçları tercih etmek daha güvenli? Kimler akıllı sayaç kullanmalı? Tüm bu soruların cevabını yazımızda bulabilirsiniz.

Akıllı elektronik sayaç nasıl çalışır?

Elektrik sayaçları tüketilen enerji miktarını ölçmeye yarar. Sayaçlar bağlantı gücü belirtirken kW cinsinden, harcanan elektrik enerjisini ise kilovat saat (kWh) olarak gösterirler. Elektrik dağıtım şirketleri sayaçlardan okunan miktarları kaydeder ve tedarik firmalarına aktarır. Tedarik şirketleri ise bu kayıtlardan hareketle faturanızı oluşturarak size gönderir.

Akıllı sayaçlar piyasaya çıkmadan önce kullanılan mekanik sayaçlarda tüketimi bir yetkilinin gelerek okuması ve not etmesi gerekmekteydi. Sayaçlar tek tek memurlar tarafından okunduğu için hatalar ve gecikmeler de muhtemel oluyordu. Sayaçların akıllı hale gelmesiyle tüketim ölçümü, kaydı ve aktarımı daha pratik ve güvenilir hale geldi. Akıllı elektronik sayaçlar ile uzaktan okunabilen ve tek merkezde toplanan bilgilerin kaydı yapılabilmekte ve hata payı en aza indirilmektedir. Ek olarak, akıllı sayaçlar yanlızca tek zamanlı ölçüm yapmakla kalmaz, farklı zaman dilimlerine göre de ölçüm kaydettiklerinden üç zamanlı tarifeler için de uygundur.

Elektronik akıllı sayaçlarda hata ve gecikmeler en aza iner! Elektronik sayaçlar karmaşık görünse de çok daha güvenilir ölçüm yapabilir, ek olarak farklı avantajlar sağlayabilir. İnsan kaynaklı hatalar, elektronik kayıt sitemi ve tek merkezden kontrol edebilme özellikleri sayesinde ortadan kalkmıştır. 

Mekanik sayaçlara göre akıllı sayaçların avantajları nelerdir?

Zorunlu Düzenleme 08.12.2000 tarih 24254 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Elektrik İç Tesisat Yönetmeliği'ne göre 08.12.2001 tarihinden sonra ilk kez enerji alınacak yeni kullanım yerlerinin aboneliklerinde tek zamanlı tarife özellikli elektronik sayaç zorunluluğu bulunmaktadır.

Akıllı elektronik sayaç çeşitleri nelerdir?

Dijital elektrik sayaçları zaman ölçümlerine göre ikiye ayrılır. Monofaze (tek fazlı) sayaçlar ve trifaze (üç fazlı) sayaçlar olmak üzere elektrik kullanıcısının ihtiyacına yönelik seçilir. Sanayide genelde üç vardiya ile çalışıldığından elektrik tüketimi de buna göre şekillenir. Bu sebeple trifaze sayaçlar genelde sanayide tercih edilir.

Mesken ve ticarethaneler için ise monofaze sayaçlar daha yaygın kullanılır. Ev tipi  akıllı elektronik sayaçlar, çok zamanlı ölçüm yapabilmeleri sayesinde üç zamanlı enerji tarifesi için de uygundur.

Üç zamanlı tarifede fiyatlar daha mı indirimli? Üç zamanlı tarife adından da anlaşılacağı gibi üç zaman dilimi için farklı fiyatların geçerli olduğu bir tarife çeşididir. Gece (22:00-06:00), gündüz (06:00-17:00) ve puant (17:00-22:00) zaman dilimlerinden enerjinin en ucuz olduğu zaman gece (tek zamanlı fiyatına göre yaklaşık %50 indirimli) ve en pahalı olduğu zaman en çok tüketimin gerçekleştiği puant (tek zamanlı tarifeye göre yaklaşık %50 pahalı) zamanıdır. Gündüz fiyatları ise yaklaşık %5 daha ucuz seyreder. Gece tüketim yüksek ve puant saatlerinde tüketimi düşük olan kullanıcılar (genellikle ticarethaneler) bu tarife ile tasarruf edebilir. Ancak standart ev kullanıcıları için üç zamanlı tarife hesaplı olmayabilir, çünkü puant zamanında yoğunlaşan mecburi tüketim oldukça yüksek faturalara sebep olabilir.

Akıllı sayaçların ekranındaki bilgiler ne işe yarar?

Akıllı sayaçların ekranında sürekli değişen ve farklı değerler gösteren bir ekran görürsünüz. İlk bakışta karmaşık görünse de ekranda verilen bilgilerin ne anlama gediğini bildiğinizde kolaylıkta sayaçtan tüketim takibi yapabilirsiniz.

• Dijital elektrik sayacındaki göstergeler
• T : Toplam tüketimi kWh cinsinden ifade eder.
• T1 : Gündüz tüketimini kWh cinsinden ifade eder.
• T2 : Puant (akşam) tüketimini kWh cinsinden ifade eder.
• T3: Gece tüketimini kWh cinsinden ifade eder.
• T4 : TEDAŞ tarafından şu anda kullanılmamaktadır ve faturalara yansımaz. Yedek olarak fabrika çıkışında programlanmıştır. Tarife değişimleri veya dördüncü bir tarifenin uygulanması halinde, sayaç yerinden sökülmeden tekrar ayarlanma imkânı verir.
• P : Demand ifade eder. Demand herhangi bir anda çekilen en fazla enerjiyi bilmenizi sağlar. 

Sayaçlarda tüketimi çok yüksek bir rakam olarak görebilirsiniz. Bunun sebebi aylar geçtikçe tüketilen elektriğin sayaçtaki değere eklenmeye devam etmesidir. Yani her ay tüketim değerleri sıfırlanmayacaktır. Ölçüm belirli bir seviyeye geldiğinde otomatik olarak veya dağıtım şirketi tarafından sıfırlama yapılır. Bu yüzden tüketimi belirli bir aralıkta takip etmek istiyorsanız ilk ve son endeks değerlerinin farkına bakmanız gerekir. Örneğin, aylık tüketimi bulmak için ay başındaki tüketim değeri not edilir, ay sonundaki değer ile farkı alınarak kontrol yapılır. Dijital sayaçlarda tüketim ölçümünüzü takip edebilmek için “Elektrik Sayacı Nasıl Okunur?” adlı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Akıllı sayaçların okuması nasıl yapılır?

Akıllı sayaçlardan hangi kurum sorumlu?

30 Mart 2013 tarihinde Resmi Gazete'de yayınlanan Elektrik Piyasası Kanunu'na göre elektrik sayaçları okuması, tahsisi, sökülmesi, bakımı vb. işlemler dağıtım şirketlerinin alanına girer. 

Elektrik dağıtım şirketleri ve elektrik tedarikçileri arasındaki farkı biliyor musunuz? EPDK'nın 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'na göre 2013 yılından itibaren geçerli olacak şekilde elektrik dağıtım ve satış faaliyetleri ayrıştırılmıştır. Bu faaliyetlerin farklı şirketler tarafından yapılmasına karar veriliştir. Elektrik satışı yapan ve faturalarınızı gönderen şirketler tedarikçi şirketler, yani perakende satış şirketleridir. Dağıtım, okuma, teknik hizmetler gibi konular dağıtım şirketlerinin alanına girer. Elektrik dağıtım şirketleri ile perakende satış şirketleri farkı hakkında daha fazla bilgi için buraya tıklayarak ilgili yazımıza ulaşabilirsiniz.

Akıllı sayaç takılırken ücret ödenir mi?Yeni abonelere sayaç takılması tamamen ücretsiz bir hizmettir. Yalnızca, tüketicinin arıza veya yanlış ölçüm gerekçesiyle kontrol talep etmesi ve sonuçta sayaçta herhangi bir problem bulunmaması durumunda tüketici sayaç sökme-takma bedeli öder.

Otomatik Sayaç Okuma Sistemi (OSOS) nasıl çalışır?

Otomatik Sayaç Okuma Sistemi (OSOS), akıllı sayaçlarla tüketimin uzaktan ve otomatik olarak kaydedilmesini sağlayan bir sistemdir. Tüketimle ilgili ölçümler bir merkezde toplanır, doğrulanır ve kaydedilir. Daha sonra elektrik tedarikçilerine iletilir ve tedarikçiler faturanızı hazırlar.

OSOS ile kolay ve güvenilir okuma Otomatik Sayaç Okuma Sistemi sayesinde sayaç okuma memurlarının sayaçlarıdan not alarak ölçüm yaptığı sitem tarihe karışıyor. OSOS ile veriler uzaktan okunarak sistemde kaydedilir ve en hızlı şekilde gereken yere ulaştırılır. Böylece çalışanlardan veya mekanik sayaçlardan kaynaklanabilecek yanlış ölçüm ve gecikmeler ortadan kaldırılmıştır.

OSOS ile tüketiminizi internet üzerinden takip edebilirsiniz. OSOS kapsamına uygun olarak uzaktan okunan dijital sayaç sahibi aboneler internet üzerinden kullanıcı kodu ve şifre ile tüketimlerini takip edebilirler. Bunun için OSOS Kullanıcı Hesapları Teslim Tutanağı'nı doldurduktan sonra, elektrik dağıtım şirketlerinin belirlediği noktalara müracaat etmeniz gerekmektedir.

Sayaçlardan okunan değerler faturaya nasıl işlenir?

Elektrik tüketimleri sayaçlardan ölçüldükten sonra dağıtım şirketince toplanır ve her abonenin tüketim bilgileri hizmet aldığı tedarikçi şirkete iletilir. Görevli tedarik şirketleri veya hizmet alımı yapılan kişiler faturaların tahsilatından herhangi bir bedel talep edemez. Faturanızda sayacınızın ölçümleri ve ücretler ile ilgili birçok bilgi bulunur ve bu bilgilerin anlaşılır ve okunaklı olması gerekir.

• Faturanızdan kontrol edebileceğiniz önemli bilgiler:
• Sayaca ait bilgiler: İlk ve son endeksler, okuma tarihleri, tüketilen elektrik miktarı
• Enerji ve kapasite bilgileri
• Fatura tutarını oluşturan elemanlar: Elektrik birim fiyatları, mevzuata göre uygulanan diğer bedeller, vergiler, yasal kesinti ve borçlar
• Son ödeme tarihi
• Enerji tüketim verileri: Son 1 yıllık elektrik tüketim miktarı, günlük enerji tüketim ortalaması

Sayacınızın kontrolünü nasıl yaparsınız?

Elektronik akıllı sayacınızda okunan değerler hakkında bilgi sahibi olarak ve tüketim ölçümü yaparak fatura tutarınızı ve tüketiminizin doğruluğundan emin olabilirsiniz. Tüketim takibi tasarruf tedbirleri için önemli olduğu gibi, ara sayaç kullananlar için de ortak kullanım içinde kendi masrafarını hesaplamalarına imkan verir. Akıllı sayacınızdan tüketim hesaplamak için “Elektrik Sayacı Nasıl Okunur?” adlı yazımızı okumanızı tavsiye ederiz.

Elektrik tüketiminizi biliyorsanız faturanızı hesaplayabilirsiniz!Tükettiğiniz enerji miktarını bilmeniz halinde faturanızı hesaplayabilir ve ödediğiniz miktardan emin olabilirsiniz. Sayaçtan ölçülen tüketiminiz ile faturanızı nasıl hesaplayacağınızı anlamak için için "Elektrik Faturası Nasıl Hesaplanır?" adlı yazımızı ziyaret edebilirsiniz.

Sayaç değişikliği ve bakımı hakkında

Mevcut elektrik aboneliği bulunan tüketiciler için mekanik sayaçlarının değişimi zorunlu değildir. Buna karşın, 8.12.2000 tarihli 24254 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Elektrik İç Tesisat Yönetmeliği uyarınca 08.12.2001 tarihinden sonra abone olan elektrik tüketicileri için sayaç değişikliği zorunludur. Yani yeni bağlantı talebinde bulunan ve yeni sayaç edinecek abonelere dijital elektrik sayacı kullanma şartı getirilmiştir.

Mevcut sayacınızı değiştirmeniz için bir zorunluluk olmamasına karşın dijital elektrik sayacı birçok avantajı sebebiyle tercih edilmekte ve bazı durumlarda gerekli olabilmektedir.

• İşte akıllı sayaçlara geçme sebepleri:
• Periyodik bakımdasayacın tamir edilemez ya da ayarlanamaz durumda olduğu ortaya çıkarsa daha iyi teknoloji sunan akıllı sayaca geçilir.
• Yeni elektrik abonesi olurken şirket size akıllı sayaç tahsis eder.
• Müşteri talebi doğrultusunda çok zamanlı tarifeye geçiş için akıllı sayaçlara ihtiyaç vardır.
• Serbest Tüketici statüsü ile özel sözleşme yapmak ve indirimli fiyatlardan faydalanmak isteniyorsa ölçümler yine akıllı sayaçlar üzerinden yapıldığından değişiklik gerekecektir.

21 Ocak 1989 tarih ve 20056 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 3516 sayılı Ölçü ve Ayar Kanununun 9. maddesi ve bu maddenin uygulama usul ve esaslarını belirleyen ve yine 24 Temmuz tarih 22000 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Ölçü ve Ölçü Aletleri yönetmeliğinin 93 maddesi “b” bendi hükümleri uyarınca 10 yıllık damga süresini dolduran sayaçlar periyodik olarak değiştirilir. Bu değişim elektrik tüketicisinin inisiyatifine bırakılmamıştır.