Doğal Gaz Birim Fiyatları Nasıl Hesaplanır ?

Doğalgaz, ülkemizde ısınma amaçlı en çok kullanılan enerji kaynaklarından biri. Özellikle kış aylarında doğalgaz fiyatları ve faturalar hepimizi yakından ilgilendiriyor. Peki doğalgaz fiyatları nasıl belirleniyor? Doğalgaz fiyatı adı altında hangi ücretleri ödüyoruz? Neden doğalgaza zam geliyor? Soruların cevapları ve doğalgaz birim fiyatları hakkında daha fazlası bu yazının devamında...

Doğalgaz fiyatları nasıl belirlenir?

Doğal gaz tüketimi m³ (metre küp) birimiyle ölçülür ve kWh birimiyle faturalandırılır. Birim fiyat 1 kWh enerji tüketiminin tutarı demektir.

Türkiye’deki doğal gaz tüketicileri abone ve serbest müşteriler olarak ikiye ayrılır. Doğal gaz tüketimi 75,000 Sm³ olan konut tüketicileri abone grubunda yer alır. Konut tüketicileri dışında kalan diğer tüm tüketici grupları (ticari, sanayi, elektrik santrali) serbest tüketici konumundadır.

Aboneler için doğal gaz birim fiyatları neye göre açıklanır?

Aboneler, doğal gazı bölgesi içinde bulundukları dağıtım şirketinden almak zorundadırlar. BOTAŞ her ay farklı tüketici grupları için uygulayacağı birim fiyatları açıklar. BOTAŞ’ın uyguladığı 3 farklı fiyat kategorisi vardır.

• Yıllık tüketimi 300,000 m3 ve altında olan tüketicilere uygulanacak fiyat
• Yıllık tüketimi 300,001 m3 ve üzerinde olan tüketicilere uygulanacak fiyat
• Organize sanayi bölgelerindeki tüketicilere uygulanacak fiyat

Doğalgaz zamları ve fiyat değişiklikleri

Doğalgaz zamları EPDK'nın belirlediği usullere göre BOTAŞ tarafından yapılır ve aylık olarak duyurulur. Doğalgaz, müşterilere ulaşıncaya kadar ek masraflar ve vergiler eklenir, böylece dağıtım şirketleri müşterileri için birim fiyat tarifelerini oluştururlar.

KWh veya m3 üzerinden belirtilen doğalgaz fiyatları, 4646 sayılı Doğalgaz Piyasası Kanunu ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) bu kanuna dayanarak aldığı Kurul Kararları'na uyularak aylık olarak açıklanmaktadır. Doğalgaz birim fiyat tariflerinin nasıl oluşturulacağına dair örnek ve yönergeler EPDK tarafından belirtilir. 

Ev ve iş yeri kullanıcılarına ulaşana kadar doğalgaza bölgedeki dağıtım şirketine göre Sistem Kullanım Bedeli eklenir. Bunun dışında ÖTV ve KDV olmak üzere vergiler de doğalgaz faturasında birim fiyata eklenmektedir. Konutlar, doğalgazı Perkande Satış Tarifesi ile alırlar.

Doğalgaz birim fiyatına eklenen bedel ve vergiler nelerdir?

Doğalgaz, konutlarımıza ulaşırken bölgeye ve tüketici grubuna göre bazı masraflar ve vergiler eklenir. Aşağıda doğalgaz satış fiyatını oluşturan kalemleri listeledik.

• Doğalgazın birim fiyatı içindeki bedel ve vergiler
• Doğalgaz Alış Bedeli
• Sistem Kulanım Bedeli
• Vergiler (ÖTV ve KDV)

Doğal gaz alış bedeli nedir?

Doğalgaz alış bedeli, doğalgazın ürün fiyatıdır. Alış fiyatı olarak da duyabileceğiniz bu bedel kullanılan doğagaz enerjisi için ödenen fiyattır. Dağıtım şirketleri, doğalgaz enerjisinin bedelini herhangi bir kar eklenmeden doğrudan tüketiciye yansıtır. Yani bu alış fiyatına şirketin karı eklenmez.

Doğalgazın fiyatını etkileyen en önemli etken ithalat maliyetidir. Ülkemizde doğagaz yurt dışından temin edilen bir enerji türüdür. Döviz kurlarındaki değişimler, doğalgaz açısından bağımlı olduğumuz  kaynak ülkelerle ilişkiler gibi konular da doğalgazın ithalatında etkilidir. İthalat maliyetleri dışında iletim, depolama, gazlaştırma gibi ek maliyetler de doğalgaz fiyatını etkiler.

EPDK doğalgaz fiyatlarını doğrudan belirlemez, yalnızca piyasanın işleyişini düzenleyici konumundadır. Doğalgaz piyasasında fiyatlar serbest piyasa usullerine göre rekabet odaklı olarak belirlenir.

Sistem Kullanım Bedeli (SKB) nedir?

Doğalgaz Sistem Kullanım Bedeli (SKB), tüketicilerin iletim ve dağıtım sistemlerinde oluşturdukları yük ve maliyetler doğrultusunda belirlenen, doğalgaz şirketine göre değişiklik gösteren bir bedeldir. SKB, EPDK tarafından her dağıtım bölgesi için ayrı olarak hesaplanır çünkü her dağıtım bölgesinde doğagaz şirketlerinin maliyetleri değişmektedir. SKB her dağıtım şirketi için ayrı uygulandığından dolayı, bu bedelin içinde bulunduğu doğalgaz fiyatı da bölgeden bölgeye değişiklik gösterir.

BOTAŞ (Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi) tarafından açıklanan doğalgaz fiyatlarında Sistem Kullanım Bedeli ortalama olarak hesaba katılır. Ülkenin farklı yerlerinde uygulanan sistem kullanım bedellerinin ortalaması alınarak bulunan Ortalama Sistem Kullanım Bedeli BOTAŞ fiyatları için kullanılır, fakat faturanızda bölgenizdeki şirketin uyguladığı SKB geçerli olacaktır.

Doğalgaz faturanızda etkili olacak doğalgaz fiyatı bölgenize ve şirketinize göre değişen SKB eklenmesi ile oluşur. Sizi ilgilendiren doğlagaz fiyatı için en doğru bilgiye hizmet aldığınız şirketten ulaşabilirsiniz.

Doğalgaz vergileri nelerdir?

Doğalgaz tüketicilerine uygulanan vergiler, Maliye Bakanlığı tarafından kararlaştırılarak satış bedeline eklenir. Bunlar, Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve Katma Değer Vergisi (KDV)'dir.

  Özel Tüketim Vergisi (ÖTV): Konutlarda kullanılan her m3 doğalgaz için 0,0230 TL/Sm3 olarak fiyat içerisine eklenmektedir. Doğalgaz fatura tutarının %1 ile 2 arasında oldukça küçük bir kısmını ÖTV oluşturur. 

  Katma Değer Vergisi (KDV): ÖTV de dahil olmak üzere diğer tüm bedel ve vergilerin toplamının %18'i oranında eklenir. Doğalgaz faturası içerisinde KDV %15 ile 16 arasında bir orandadır. Yani birim fiyatın bu oranlardaki kısmı KDV ödemesidir.

Doğalgaz birim fiyatı ne kadar? Ocak 2021 için BOTAŞ'ın açıkladığı doğalgaz birim fiyatı (vergiler hariç toptan satış fiyatı) 1,251652 TL'dir. Bir önceki aya göre doğalgaz fiyatlarında %0 oranında artış yapıldığı görülmektedir. Faturanızda uygulanacak gerçek doğalgaz fiyatının bölgenizde göre değişeceğini unutmayınız.

Doğalgaz tarife türleri nelerdir?

4646 Sayılı Kanun'a göre, doğalgaz hizmeti ile ilgili farklı tarife çeşitleri belirlenmiştir. Bu tarifeler doğalgaz tüketicilerine ve kullanımların niteliğine göre oluşturulmuşlardır. Doğalgaz tarife türlerini aşağıda listeledik.

1. Doğalgaz tarife çeşitleri nelerdir?
2. Bağlantı tarifeleri
3. İletim ve sevkiyat kontrol tarifeleri
4. Depolama tarifesi
5. Toptan satış tarifesi
6. Perakende satış tarifesi

 Bağlantı Tarifesi

Bağlantı anlaşmaları için uygulanacak ücretler, bağlantı tarifesi adı altında duyurulur. Bağlantı tariflerinde Kurul tarafından belirlenen esaslara göre sabit bir ücret uygulanır. Genelde bu ücretler yıllık olarak açıklanmaktadır. Bağlantı için ödenecek ücretlerde bağlantı yapılacak yerin niteliklerine göre bir fiyat uygulaması yapılır.  Hesaplanan ücretlere son olarak KDV ile Damga Vergisi eklenir. Serbest tüketicilerin bağlantılarında ise genel bir tarife uygulanmaz, ücretler taraflar arasında serbest piyasa koşul ve kurallarına göre belirlenir.

 İletim ve Sevkiyat Kontrol Tarifeleri

Doğalgaz üretimi, ithalatı ve ihracatında doğal gazın nakli için iletim ve sevkiyat kontrolüne ilişkin bedeller uygulanır. Bu bedellerin uygulanmasına ilişkin hüküm ve şartlar iletim ve sevkiyat kontrolü tarifleri ile belirlenir. Bu tarife türü, iletim şirketi ile alıcı kurum arasında geçerlidir.

 Depolama Tarifesi

Sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ve yer altı doğal gazın depolama hizmeti için depolama tarifesi uygulanır.  Depolama şirketi, bu hizmeti alan tüzel kişilere depolama tarifesi çerçevesinde ücretlendirme yapar.

 Toptan satış tarifesi

BOTAŞ doğalgazı dağıtım şirketlerine ve serbest tüketicilere satarken toptan satış tarifesi uygular. Toptan satış fiyatları serbest piyasa usullerine göre alıcı ve satıcı arasında belirlenirken EPDK burada düzenleyici ve denetleyici kurumdur.

 Perakende Satış Tarifesi

Konut aboneleri olarak bizleri en çok ilgilendiren perkende satış tarifesidir. Konutların da içinde bulunduğu tüketici gruplarına uygulanan, içinde birim doğal gaz alım fiyatı, sistem kullanım bedeli ile vergilerin bulunduğu satış fiyatı perakende satış fiyatıdır. 

Doğalgaz Perakende Satış Fiyatlarını hizmet aldığınız doğalgaz dağıtım şirketinden öğrenebilirsiniz. Şirketlerin resmi internet sayfalarında tarifeler ile ilgili bölümlerde bölgelere ve tüketici gruplarına göre aylık doğalgaz perakende satış fiyatları yer almaktadır.

Doğalgaza neden zam gelir?

BOTAŞ, doğalgaz fiyatlarını ülke çapında uygulanmak üzere aylık olarak açıklar. Doğalgaz fiyatları birçok etken sebebiyle artış veya azalış gösterebilir. Doğalgaz fiyatlarında ülkemiz için en çok etkileyen sebep, doğalgazın ithal bir enerji kaynağı olmasıdır. Dış ülkelerden aldığımız doğalgazın fiyatında birçok etkenin rolü var. Uluslararası enerji piyasalarındaki doğalgazın üretim ve satışında önemi olan diğer kaynakların fiyatları, tedarikçi ülkelerle yapılan anlaşmalar ve ilişkiler doğalgaz fiyatlarını etkileyebiliyor.

• İthal doğalgaz fiyatını etkileyen unsurlar:
• Petrol, altın ve kömür fiyatları
• Faiz oranları
• Döviz kurlarındaki değişimler
• İhracatçıların pazar çeşitliliği
• Boru hattı yoluyla gaz temini

İthal bir ürün olduğu için, evlerimizde kullandığımız doğalgazı ucuz veya pahalı kullanacağımızı belirleyen unsurlar (arz talep, üretimde etkili diğer enerji kaynaklarının fiyatı, taşıma masrafları ile alternatiflerin çokluğu veya azlığı gibi ekonomik etkenler) aslında oldukça kapsamlı.